Sáng ngày 23/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, thảo luận về dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi).
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng điều hành nội dung thảo luận về dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi)
Mở đầu phiên họp, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi). Theo đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7, cũng như tham vấn, khảo sát, lấy ý kiến rộng rãi, dự thảo Bộ luật Lao động tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung như về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, về giải quyết tranh chấp lao động và đình công; một số quy định chung; việc làm, tuyển dụng và quản lý lao động; hợp đồng lao động; tổ chức đối thoại tại nơi làm việc; mức lương tối thiểu; Hội đồng tiền lương quốc gia; nâng lương, nâng bậc, chế độ phụ cấp, trợ cấp...Tuy nhiên vẫn còn một số nội dung còn ý kiến khác nhau như mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm tối đa; về tuổi nghỉ hưu; thời giờ làm việc bình thường; nghỉ lễ, Tết; tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng nhấn mạnh dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) có phạm vi điều chỉnh rộng, có nhiều nội dung được sửa đổi, có nhiều nội dung mới chưa có tiền lệ, có tác động nhiều mặt đến người lao động. Đặt trong bối cảnh hội nhập quốc tế, Quốc hội vừa có trách nhiệm cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, vừa bảo đảm xây dựng luật pháp phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh trong nước, đồng thời bảo đảm sự thận trọng, cân nhắc nhiều mặt để bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động trước mắt và lâu dài.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng cho biết, đến nay dự án Luật vẫn còn một số vấn đề còn ý kiến khác nhau như Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) đã nêu và đề nghị Quốc hội xem xét thảo luận vừa thể hiện sự thận trọng, tích cực trong xây dựng lập pháp vừa bảo đảm tính khả thi, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Cơ bán tán thành với nội dung tiếp thu giải trình
Phát biểu tại hội trường, đa số ý kiến phát biểu cơ bản tán thành với Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi), nhất trí với bố cục, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và nội dung sửa đổi của Bộ luật. Các đại biểu Quốc hội tán thành thông qua Bộ luật Lao động (sửa đổi) tại Kỳ họp này nhưng phải trên cơ sở thảo luận, cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng nhiều chiều, phải có thêm đánh giá tác động toàn diện về các nội dung của dự án Bộ luật, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh thông tin truyền thông để tạo sự đồng thuận trong xã hội.
Đại biểu Trần Văn Tiến – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc
Đại biểu Trần Văn Tiến – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc, bày tỏ nhất trí với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của dự thảo luật đối với nhóm lao động không có quan hệ lao động/khu vực phi chính thức. Điều này nhằm bảo đảm tốt các quyền an sinh xã hội, bảo đảm tính đồng bộ thống nhất trong hệ thống pháp luật, thích ứng với tính linh hoạt của thị trường lao động.
Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Sơn – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh, cho rằng việc mở rộng phạm vi điều chỉnh nhằm bảo đảm tốt hơn quyền của người lao động, thúc đẩy chuyển dịch lao động từ khu vực không có quan hệ lao động sang khu vực có quan hệ lao động, từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức để người lao động không có quan hệ lao động được áp dụng một số tiêu chuẩn, điều kiện, tiền lương, an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo hiểm xã hội và bảo vệ một số đối tượng.
Tán thành với việc thành lập tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở như trong dự thảo Bộ luật, đại biểu Võ Đình Tín – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông, cho rằng chỉ nên quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc và chung nhất vào dự thảo luật, nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ cơ bản của người lao động theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 14 Hiến pháp 2013; còn các quy định cụ thể như điều kiện, hồ sơ đăng kí thành lập tổ chức đại diện của người lao động giao Chính phủ quy định chi tiết nhằm tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, bảo đảm không tạo ra sự cạnh tranh thiếu lành mạnh, làm phức tạp tình hình quan hệ lao động.
Bên cạnh đó, đại biểu Ma Thị Thúy – Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang, và đại biểu Phùng Thị Thường – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc, đều đề nghị bổ sung thêm quy định về bữa ăn ca cho người lao động. Các đại biểu Quốc hội cho rằng đây là vấn đề cấp bách hiện nay, khẩu phần chất lượng bữa ăn ca trong nhiều doanh nghiệp chưa đảm bảo dinh dưỡng, an toàn vệ sinh thực phẩm dẫn đến nhiều vụ việc ngộ độc thực phẩm tập thể, người lao động bị suy dinh dưỡng, đình công… trong khi luật lại chưa có quy định. Qua lấy ý kiến người lao động, các đại biểu đề nghị Quốc hội nên xem xét quy định trong luật việc người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả, bảo đảm chất lượng bữa an ca, quy định tiền tối thiểu cho bữa ăn ca tương ứng với các mức mức độ lao động.
Sức cạnh tranh của nền kinh tế không nên dựa vào chủ yếu là sức lao động của người lao động
Đại biểu Nguyễn Thị Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk
Thời giờ làm việc bình thường và thời giờ làm thêm là những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm cho ý kiến.
Về mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ, đại biểu Nguyễn Thị Xuân – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk, cho biết, theo quy định hiện hành, thời giờ lao động bình thường của người lao động Việt Nam đang ở mức cao hơn so với nhiều nước trong khu vực và thế giới. Số giờ làm việc hiện nay của người lao động nước ta là 48 giờ/tuần, cộng thêm với thời giờ làm thêm được phép tối đa theo quy định hiện hành là 300 giờ/ năm, thì tổng quỹ thời gian làm việc của người lao động lên đến 2620 giờ/năm, trong khi ở Trung Quốc là 2288 giờ/năm và ở Hàn Quốc là 2246 giờ/năm. Trong khi xu hướng giảm giờ làm đang là xu hướng chung của các nước trên thế giới, trên cơ sở đầu tư phát triển phương thức sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ, bảo đảm tăng năng xuất lao động nhưng cũng duy trì sức khỏe bảo đảm khả năng lao động của người lao động, tạo điều kiện cho người lao động có thời gian chăm sóc gia đình, tham gia các hoạt động văn hóa.
Cho rằng Việt Nam cần tiệm cận với xu hướng này, đại biểu Nguyễn Thị Xuân cho rằng việc tăng thời giờ làm thêm trong điều kiện công tác thanh tra, giám sát và chế tài còn hạn chế sẽ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp lợi dụng tăng thời giờ làm thêm để khai thác sức lao động quá mức. Đại biểu bày tỏ nhất trí với phương án là không mở rộng khung thỏa thuận làm thêm giờ tối đa so với quy định hiện hành và cần bổ sung các chế tài đủ mạnh để xử lý các tổ chức doanh nghiệp vi phạm các quy định của Bộ luật Lao động.
Trong khi đó, đại biểu Vũ Tiến Lộc – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, đề nghị giữ nguyên quy định về thời giờ làm việc bình thường. Đại biểu cho rằng nếu rút ngắn hơn nữa thời gian lao động bình thường sẽ làm suy giảm năng lực cạnh tranh quốc gia, gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, khó đưa đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Đại biểu Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh, việc giảm giờ làm trong điều kiện hiện nay không mang lại lợi ích cho người lao động, chi phí của doanh nghiệp tăng lên, giảm cạnh tranh của doanh nghiệp, doanh nghiệp buộc thu hẹp sản xuất thì ảnh hưởng đến việc làm của người lao động.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình
Đại biểu Vũ Tiến Lộc cũng kiến nghị mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm đối với một số ngành nghề đặc biệt.
Phát biểu tranh luận với ý kiến của đại biểu Vũ Tiến Lộc, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm – Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh, cho biết qua lấy ý kiến của công nhân thì người công nhân không muốn làm thêm giờ mặc dù thực tế họ cần làm thêm giờ vì tiền lương, thu nhập của người công nhân không đủ để trang trải cuộc sống, nhu cầu tối thiểu.
Phát biểu trước Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm không tránh khỏi xúc động khi nói về thực tế cuộc sống của người công nhân, nhìn vào tâm thế của người công nhân khi đi làm và những đứa con của những người công nhân phải xa cha mẹ, phải gửi ông bà trông giữ. Đại biểu cho rằng vai trò của Quốc hội là làm chính sách để người lao động có thu nhập đủ sống, có thời giờ học tập, nâng cao tay nghề, có thời giờ giải trí, chăm sóc bản thân, gia đình và quan hệ xã hội – những quyền con người được Hiến pháp quy định.
Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm nhấn mạnh, sức cạnh tranh của nền kinh tế không nên dựa vào chủ yếu là sức lao động của người lao động mà còn là năng lực quản trị, đổi mới công nghệ, điều kiện làm việc.
Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm – đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh
Đại biểu Phùng Thị Thường cũng bày tỏ không nên đặt gánh nặng tăng trưởng lên vai người lao động. Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm đến người lao động là những đối tượng yếu thế bằng các chính sách thiết thực, kiến nghị giảm giờ làm bình thường và thêm ngày nghỉ trong năm cho người lao động.
Theo nội dung chương trình phiên họp, chiều nay, Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về vấn đề này.